Twee zieken zijn één geworden, maar wel één andere. Muis loopt weer vrolijk van bank naar etensbakje en de Macbook Pro staat heel stilletjes te wezen op tafel. Maar er zijn meer hondjes die fikkie heten en meer poesjes die ziek kunnen worden. Deze keer is het Olllie. Ollie is gestrest.
Een van de mooiste lezingen die ik ooit bijwoonde was van Marjolijn Februari, op het symposium ter gelegenheid van de honderdste verjaardag van de Radboudstichting. In tegenwoordigheid van koningin Beatrix vertelde zij daar over haar kat. Het was haar opgevallen dat op de zak met kattengrit van de Albert Heijn een waarschuwing staat: ‘Uw kat houdt van privacy. Zet daarom de bak op een rustige plaats.’ Aanleiding voor een beschouwing vol humor en wijsheid over wat privacy en waardigheid betekent. (En waarin zij ook de aloude truc aanhaalde om zenuwen die opkomen bij het spreken voor een groot gezelschap, te bestrijden door je dat gezelschap naakt voor te stellen. Ik herhaal: de koningin zat in de zaal, evenals kardinaal Simonis.)
Nu weet ik wat kan gebeuren als je de kat haar privacy niet gunt: ze raakt gestrest en laat de bak links liggen. Misschien heeft de tekstschrijver van de Albert Heijn dus wel gelijk. Aan de andere kant lijkt dit een uitwas van de privacy-gevoeligheid die Nederland de laatste jaren in zijn greep houdt. Ik heb wel eens gedacht – niet omdat ik het ermee eens ben, maar gewoon omdat de gedachte bij me opkwam – dat die hele heisa over onze privacy die te grabbel ligt, overdreven is. Privacy is een recente uitvinding van de burgerlijke maatschappij. Vroeger konden we prima zonder, waarom nu zo hysterisch erover doen? Zodra je verder denkt, weet je wel waarom: er is per persoon veel meer informatie beschikbaar, die veel vaker en voor veel langere tijd wordt opgeslagen, in systemen die aan elkaar gelinkt zijn en waarvan het ondoorzichtig is wie er toegang toe heeft.
Rijkelijk laat maakte ik me zorgen over mijn eigen privacy, toen ik mijn gerepareerde laptop ging ophalen. Kort en goed: ik had zonder nadenken mijn leven uit handen gegeven aan anonieme reparateurs van Apple. Voor hetzelfde geld (nul euro, want nog binnen de garantieperiode) hadden ze vrijuit kunnen bestellen bij bol.com, tientallen GB aan muziek kunnen kopiëren, kinderporno kunnen downloaden, mijn meesterwerk kunnen plagiëren, mailtjes kunnen versturen vanaf zowel mijn privé- als werkadres, of een totaal lullig blogje kunnen publiceren. En eigenlijk weet ik alleen van dat laatste zeker dat ze het niet hebben gedaan.
Bedenken dat privacy een moderne uitvinding is, doet niets af aan het belang ervan, maar laat misschien wel zien waarom we er zo onverschillig mee omspringen. We moeten niet opnieuw leren er zorgvuldig mee om te gaan, want dat hebben we nooit gedaan. Het is een nieuwe vaardigheid die we nodig hebben. En iedereen weet hoe moeilijk het is om collectief een nieuwe vaardigheid aan te leren.
Misschien dan maar beginnen met de poes. De stress gaat uit de poes door haar meer privacy te gunnen. Wat natuurlijk belachelijk klinkt. Opeens vraag ik me af: was stress misschien ook het probleem van Macbook P., stress veroorzaakt door een gebrek aan privacy? Ik zal het Marjolijn Februari eens vragen. Of anders de koningin.
PS: voorlopig geen kattenblogjes meer, ik beloof het.