Harry Mulisch wordt vandaag begraven. In de Amsterdamse Stadsschouwburg is een herdenkingsdienst, live uitgezonden door de NOS. Ik schakelde iets te laat in, of niet? Is het toeval dat juist toen ik was gaan zitten en het geluid wat harder zette, de Nocturne van Chopin werd gespeeld, dezelfde nocturne als op de crematie van mijn vader?
Toentertijd was het alsof de pianotoetsen op snaren hamerden die tussen mijn keelgat en hart waren gespannen. Zo is het nu weer. Muziek kan net als een madeleinecakeje een onvrijwillige herinnering oproepen, een impressie waarin het verleden letterlijk weer tot leven komt in het heden. De snaren trillen – hoe levendig wil je het hebben?
Ik herinner me ook weer de uitvaartbegeleider, die verdekt stond opgesteld bij de geluidsinstallatie. In een crematorium in Nieuwegein gaat het immers net iets anders dan in de Stadsschouwburg. Ik zag hem op 2 minuut 40 zijn hand omhoog brengen richting de volumeknop, om het geluid weg te draaien zodra het muziekstuk zou eindigen. Wat moest ik doen? Moest ik niets doen? Het liep op de seconde goed af. En zo denk ik bij de herdenking van Harry Mulisch niet eens zozeer aan Harry, aan mijn vader, aan Chopin of Proust, maar aan een uitvaartondernemer die voor altijd een seconde verwijderd blijft van een gênante nederlaag.