Arne van Terphoven en Isabella Rozendaal – Het festivalgevoel. De wereld van Pinkpop, Werchter, Pukkelpop en Lowlands
Vijftigduizend beste vrienden en vier dagen weekend
De mensheid is op te delen in twee soorten: zij die het festivalgevoel wel kennen en zij die het niet kennen. Voor de eerste groep is nu het onmisbare boek Het festivalgevoel verschenen, met tekst van Arne van Terphoven en foto’s van Isabella Rozendaal. En voor de andere groep ook.
Met z’n honderden in de rij voor een stel gare dixies, je de blaren op je voeten lopen en je favoriete band missen door een onhandige programmering. Het maakt allemaal niet uit, want je bent op een festival, waar het weekend vier dagen duurt, de muziek nooit stopt en je je roes deelt met vijftigduizend beste vrienden. Het festivalgevoel: wie er ooit mee is besmet, komt er niet meer van af. Met het boek van Van Terphoven is het steeds weer op te roepen, zelfs op een regenachtige dinsdagmiddag.
Eeuwigdurende roes
Het festivalgevoel leest als de apocriefe beschrijving van een aantal heilige plekken in de Lage Landen, waar de vier belangrijkste festivals in Nederland en België plaatsvinden: Pinkpop, Werchter, Pukkelpop en Lowlands, elk met zijn eigen founding father. In interviews met hen komen de verschillen tussen de festivals naar voren. Daar tussendoor wordt de lezer getrakteerd op geschiedenis, sfeerverslagen, korte impressies van muzikanten en bezoekers en prachtige foto’s in groot formaat.
De verschillen zijn vooral accentverschillen, want steeds klinkt hetzelfde extatische gevoel door dat alle festivals oproepen. Het gevoel van vrijheid, verbondenheid en de eeuwigdurende roes, hoewel altijd vermengd met een vleugje ironie. Vier dagen uit je dak gaan in een gecontroleerde omgeving en dan weer terug naar het burgerlijk bestaan vol verantwoordelijkheden: de hippie-idealen van weleer bestaan nog steeds, maar zijn gerelativeerd. Na veertig jaar heeft het festival zijn pretenties verloren, maar zijn glans behouden.
Zwarte bladzijde
De verhalen zijn humoristisch en herkenbaar, flarden herinneringen van mensen die het heilige van nabij hebben gezien, er deel van uitmaakten. Net als de foto’s van Rozendaal, die voor een niet-ingewijde misschien vaag overkomen, zonder duidelijke focus of compositie, maar juist daarin een geweldige verbeelding zijn van het festivalgevoel. Als je kijkt naar de foto genomen in het donkere achterste van een tent, alleen maar hoofden en armen voor je en een lichtshow die de band aan het zicht onttrekt, dan stá je daar.
Een deel van het boek is ingeruimd voor een dieptepunt in de festivalgeschiedenis, toen in 2000 tijdens een optreden van Pearl Jam op het Deense Roskilde negen bezoekers doodgedrukt werden. Een van hen was een Nederlandse jongen, die in een beangstigend, maar ontroerend stuk herdacht wordt. Een zwarte bladzijde, letterlijk en figuurlijk.
Relikwie
De vormgeving (ook verantwoordelijk voor die letterlijk zwarte bladzijde) is hoe dan ook voortreffelijk. De tekst is al voldoende voor een goed boek, de foto’s maken het een geweldig boek, de vormgeving van dit alles maakt het tot een meesterlijk boek. Zoals een festival, dat een totaalervaring biedt door in een afgesloten bestek van tijd en ruimte een heel eigen werkelijkheid te creëren, moet je dit boek ondergaan in plaats van lezen.
Zelfs het verslag in sms’jes van een festivalervaring, draagt bij aan deze heiligenbeschrijving. Als de snippers van het boodschappenlijstje van een geliefde, uit de prullenbak gevist en aan elkaar geplakt om als relikwie te koesteren, rijgen de sms’jes een onsamenhangend verhaal aaneen dat precies door de onsamenhangendheid alles zegt. Ze zijn afgedrukt aan de rand van de bladzijden, bijna tegen de rug aan, en binden de vier festivals, de founding fathers, de verhalen, herinneringen en beelden samen.
Als je deze festivalbijbel uiteindelijk weer dichtslaat (na één adem, zogezegd) en met een klap terugkeert in de alledaagse werkelijkheid van een regenachtige dinsdagmiddag, rest maar één ding: een ticket bestellen om je plaatsje op de wei veilig te stellen. Helaas is Lowlands uitverkocht. Maar mijn Werchterkaartje is in the pocket.