Geplaatst op

Meerstemmige filosofie: over ‘Onszelf voorbij’ in De Groene

Ik schreef in De Groene Amsterdammer over het filosofische essay-drieluik Onszelf voorbij van Lisa Doeland, Elize de Mul en Naomi Jacobs. Lezen doe je hieronder of bij De Groene: Kom uit je bubbel.

Drie auteurs die zich in essayvorm buigen over één onderwerp, bijeengebracht en voorzien van een inleidend kader: het is de beproefde methode van de interessante Trios-serie van Chicago University Press. Filosofen zoals Slavoj Zizek, Timothy Morton en binnenkort Wendy Brown droegen al bij aan drieluiken over de naaste, het niets en autoritarisme. Het interessante van de opzet is de nevenschikking van de teksten. Iedere auteur heeft zijn eigen specialisme en dat is prima. Ze hoeven geen consensus te bereiken, laat de lezer de verbindingen maar leggen. Het past bij deze tijd van meervoudige perspectieven en relatieve waarheden.

“Meerstemmige filosofie: over ‘Onszelf voorbij’ in De Groene” verder lezen

Geplaatst op

Recensietweeluik: Ali Smith – Herfst en Winter

De eerste zin van Ali Smiths roman Autumn zet meteen de toon: ‘It was the worst of times, it was the worst of times.’ De opening van opvolger Winter liegt er ook niet om: ‘God was dead: to begin with.’ Behalve God is al het andere ook dood: romantiek, literatuur, het boek, jazz, geschiedenis, politiek en het internet, om maar een paar van de slachtoffers te noemen die Ali Smith op de eerste bladzijden in een litanie van de dood memoreert. Hoe te leven in zulke tijden van verschrikking, hoe de barre herfst en winter te doorstaan?

Lees verder hieronder of op Athenaeum: Er is een alternatief

En nu ook online, de recensie van Winter:

God is dood, stelt de opening van Winter – en de hoop trouwens ook. Brexit was als plaag nog niet erg genoeg, de verkiezing van Trump moest er ook nog overheen. En aangezien God dood is, hebben we het ook nog eens allemaal aan onszelf te danken. Net als in Autumn onderzoekt Ali Smith in Winter het potentieel van de menselijke verbeeldingskracht om in de kou van een gepolariseerde samenleving nog enige warmte te vinden.

Verder lezen hieronder op Athenaeum: Het verhaal is de held

De Keldercast (de literaire podcast waar ik deel van uitmaakte in de tijd dat mensen nog niet naar podcasts luisterden) besteedde ooit een aflevering aan Ali Smiths How To Be Both, check ‘m hier: Keldercast #7

“Recensietweeluik: Ali Smith – Herfst en Winter” verder lezen

Geplaatst op

Heidegger in de boardroom: recensie Christian Madsbjerg – Filosofie in een tijd van big data

Een businessconsultant die iets met filosofie en big data doet, dat klinkt eerder angstaanjagend dan aantrekkelijk. Er zijn al genoeg CEO’s van technologiegiganten die sjiek doen met stoïcisme of die beweren dat het brein net een computer is. Zij doen de filosofie doorgaans geen goed. Christian Madsbjergs Filosofie in een tijd van big data is echter van een andere orde. Sterker nog: het is een boek waarvan je zou willen dat iedereen in bedrijfsleven en politiek, en vooruit, ook het onderwijs en de zorg, het zou lezen.

Maar lees eerst de recensie, hieronder of bij Athenaeum: Heidegger in de boardroom

“Heidegger in de boardroom: recensie Christian Madsbjerg – Filosofie in een tijd van big data” verder lezen

Geplaatst op

Denken over het kwaad met Bettina Stangneth

De Duitse filosofe Bettina Stangneth weet hoe ze de gemoederen moet bezighouden. Zo’n zes jaar geleden zorgde ze voor opschudding met haar boek over Adolf Eichmann, Eichmann in Argentinië. Eichmann was geen voorbeeld van Hannah Arendts these van ‘de banaliteit van het kwaad’, betoogde ze daarin, maar juist een overtuigd misdadiger die met behulp van zijn intellect het kwaad zo doelmatig mogelijk wist uit te oefenen. In haar nieuwste boek Het kwade denken (vertaling René van Veen) werkt ze deze intellectuele vorm van immoraliteit nader uit. Niemand ontsnapt daarbij aan haar gesel.

Lees verder hieronder of bij Athenaeum: Het kwaad van ons allemaal

Lees ook mijn column Over de twijfel, of: waar ik ’s nachts van wakker schrik, bij wijze van spreken, uitgesproken bij de uitreiking van de Jan Hanlo Essayprijzen 2017 in De Balie, 17 mei 2017, waarin Stangneth ook voorkomt. “Denken over het kwaad met Bettina Stangneth” verder lezen

Geplaatst op

Baas in eigen tuin: recensie Kris Pint – De wilde tuin van de verbeelding

In De Groene Amsterdammer mijn recensie van Kris Pint – De wilde tuin van de verbeelding: ‘Het is de paradox van deze tijd: we zijn vrij om ons leven in te richten zoals we willen, maar alleen als het past binnen het ‘kader van het marktdenken’ zoals de Vlaamse cultuurfilosoof Kris Pint dat noemt. En al weten we nog zo goed dat elke foto vijf keer over moest voor hij Instagram-waardig werd bevonden, het blijft moeilijk om niet zo’n glossy leventje voor jezelf te wensen – dat is immers hoe succes eruitziet. Een ieder wordt zijn eigen marketeer.’

Lees hier verder: Baas in eigen tuin

Geplaatst op

Wat is een volk? Badiou, Bourdieu, Butler, Didi-Huberman en Rancière #recensie

Het volk is terug van weggeweest, kun je wel stellen. De ene politicus na de andere zegt ‘het volk’ te representeren, en het wordt min of meer aan de intuïtie overgelaten om te begrijpen wat dat volk dan is. Dat het niet zo simpel is, blijkt wel uit de aanhoudende debatten over wie tot een volk behoren, waardoor het zich kenmerkt en of er wel echt naar geluisterd dient te worden. In Wat is een volk? (Qu’est-ce qu’un peuple?, vertaald door Joost Beerten) zijn vijf reflecties bijeengebracht over dat zogenaamd eenduidige maar eigenlijk veelvormige wezen waar we allemaal op de een of andere manier toe behoren.

Lees verder hieronder of op Athenaeum: Nadenken over wat een volk is met Badiou en Butler “Wat is een volk? Badiou, Bourdieu, Butler, Didi-Huberman en Rancière #recensie” verder lezen

Geplaatst op

Recensie: Kwame Anthony Appiah, De erecode

‘Hoe morele revoluties plaatsvinden’ – dat klinkt als de belofte van een inzicht waar de wereld naar op zoek is. Het antwoord dat Kwame Anthony Appiah geeft in De erecode is dat zulke revoluties plaatsvinden door een verschuiving in wat eervol wordt geacht in een zekere situatie. Eer is de hoofdrolspeler in zijn analyse van een aantal historische voorbeelden – het verbod op duelleren in Engeland, het einde van de voetinbinding in China en de afschaffing van de Trans-Atlantische slavernij. Als we de rol van eer doorzien, stelt de filosoof, is het mechanisme misschien ook wel in te zetten als een soort aanjager van vooruitgang, bijvoorbeeld om de praktijk van eerwraak in India te doen stoppen.

Lees verder hieronder of bij Athenaeum: Niemand denkt er nu nog aan om de voeten van z’n dochter in te binden “Recensie: Kwame Anthony Appiah, De erecode” verder lezen

Geplaatst op

Coltrui-engagement – recensie De existentialisten van Sarah Bakewell

‘Filosoferen over vrijheid, zijn en abrikozen­cocktails? In het café nota bene? Ben je te lui om te werken voor je geld, jij existentialist, te droevig of te dronken om je handen uit de zwarte-coltruimouwen te steken, onderwijl anderen de maat nemend met je absolute vrijheid en absolute verantwoordelijkheid? Dat is precies wat we níet nodig hebben.’

Of… wél natuurlijk! Lees verder over De existentialisten (The Existentialist Cafe) van Sarah Bakewell bij De Groene Amsterdammer. Of op Blendle.

Geplaatst op

Anger and Forgiveness (Woede en vergeving): de nieuwe Martha Nussbaum is vintage Nussbaum

coverWie zal niet zeggen, in navolging van zelfhulpboeken, Oprah en Dr. Phil, dat een beetje boosheid goed voor je is? Vooral als je verlegen bent of slecht wordt behandeld. Maar is dat wel zo? Martha Nussbaum, een van de belangrijkste hedendaagse filosofen, onderwerpt boosheid in Anger and Forgiveness (Woede en vergeving, vertaald door Peter Diderich en Bep Fontijn, verschijnt in november) aan een stringent onderzoek en moet concluderen van niet. Boosheid werkt vrijwel altijd contraproductief, zegt ze, of het nu gaat om persoonlijke relaties of over politieke veranderingen.

Lees verder hieronder of op Athenaeum: Het gaat niet om jou. Niet boos worden “Anger and Forgiveness (Woede en vergeving): de nieuwe Martha Nussbaum is vintage Nussbaum” verder lezen

Geplaatst op

Wilhelm Schmid – Sex-out. De seksuele impasse filosofisch beschouwd

cover‘Kan een door seks bezeten tijdperk tegelijkertijd vol zijn van lusteloosheid?’ vraagt de achterflap van Wilhelm Schmids Sex-out. De seksuele impasse filosofisch beschouwd (Sexout, uit het Duits vertaald door Willem Visser). In een bijzonder kwiek en je zou kunnen zeggen lustig betoog beantwoordt Schmidt deze vraag allereerst met ‘ja’ om vervolgens tien strategieën te geven om in lusteloze tijden de seks weer terug te veroveren.

Lees verder hieronder of op Athenaeum: Op de bedrand met Wilhelm Schmid “Wilhelm Schmid – Sex-out. De seksuele impasse filosofisch beschouwd” verder lezen