Over plannen en vrolijke chaos

Ik heb een hekel aan plannen maken. Ik bedoel: ik ben dol op plannetjes maken, dromen over allerlei grootse ideeën, onmogelijke projecten opstarten zonder einde in zicht, hele levens ontwerpen voor mezelf en anderen, reisgidsen lezen van A tot Z en denken dat ik alle interessante plaatsen ook ga aandoen. Maar dat is iets anders dan plannen maken, realistische schema’s om je aan te houden. Ik kan het, heus, maar heb er gewoon een grondige afkeer van. Ik merk een soort existentiële walging in mijn borstkas zodra ik moet plannen (als in plennen) en dat is niet eens heel erg overdreven. Plannen is het obstakel op de weg voor de vrolijke chaos van het begin.

Zo is het maar net: beginnen is leuk. Eindigen ook, mensen die het ‘jammer’ vinden om een boek uit te hebben omdat het zo goed was, heb ik nooit begrepen. Niet is lekkerder dan een boek uitlezen en met een nieuw beginnen. Afronden, daar krijg ik een heerlijk opgeruimd gevoel van (nu mag de lezer existentieel walgen, maar ik voel het echt zo). Beginnen is vrolijke chaos. Maar wat er voor het begin ligt – en je zou denken dat dat wel mee zou vallen, maar zeker in het werkende leven ligt er meer voor het begin dan in het midden – is strontvervelend. Net als wat er na het einde ligt (namelijk evaluatie).

Ik haal wel altijd mijn deadlines, maar met plannen heeft dat niet veel te maken. Als je gewoon snel werkt heb je geen plan nodig. Dan ben je gewoon op tijd klaar. Het gaat erom dat je weet wat er komen gaat. Toen ik in Amsterdam werkte, wilde ik niet eens een jaarkaart voor de trein kopen – want dan zou ik over een jaar nog steeds in Amsterdam werken. En dat is saai. Saai om te weten, niet om te doen. Liefst stort ik me meteen in het begin om onderweg erachter te komen wat een handige planning is. Maar ik weet ook wel dat dat niet altijd kan en ook niet altijd handig is. Vaak wel, maar soms niet. In het geval van de jaarkaart had ik honderden euro’s kunnen besparen. Het gevoel om vrij te zijn heeft soms een hoge prijs.

Het erge is dat ik nu drie dingen te plannen heb. Het golft en boert maar door in mijn borstkas. Gelukkig verloopt elke existentie, dus ook die van walging, behoorlijk geruisloos. Er is natuurlijk het nieuwe schrijfgebeuren. Dat vraagt niet echt om een planning, maar wel om een weloverwogen begin. En weloverwogen beginnen is al bijna plannen. Op mijn werk ben ik bezig met een subsidieaanvraag die uiteraard een zeer nauwkeurige planning vraagt. Bah. Ten slotte moet ik ook nog een zogenaamde POP (Persoonlijk Ontwikkelings Plan) schrijven – dat dit taakje al een maand of acht op mijn to do-list staat zegt misschien genoeg. (Ja, een to do list heb ik wel, dat is geen planning maar een noodzakelijk geheugensteuntje.)

Waar komt die afkeer van plannen vandaan? Ik ben er nog niet uit. Het is gewoon saai. Ik zou (volgens plan) een fenomenologisch onderzoek kunnen uitvoeren, maar ook dat is saai. Het golft alweer van binnen.