Zomergasten: Maarten ’t Hart en de eenzaamheid als deugd

Maarten 't Hart

Waarom is eenzaamheid eigenlijk iets negatiefs? Maarten ’t Hart vertelde in Zomergasten hoe hij als jongetje het liefst in zijn eentje boeken zat te lezen. Buitenspelen? Niks aan. Ook als puber en als jongvolwassene (en nog steeds) sloot hij zich liever op met een boek dan sociaal te moeten doen. Sociaal doen is echter heilig in onze maatschappij. Waarom eigenlijk? Waarom is het een probleem als je liever alleen bent?

Eenzaamheid als deugd: daar zou best wat meer aandacht voor mogen zijn. Jezelf kunnen vermaken is een heel handige vaardigheid die ook prettig is voor je omgeving. Eenzamen in de betekenis van Maarten ’t Hart zijn geen sociale plakkers (je kent ze wel). In dat opzicht is het vreemd dat die omgeving er vaak zo’n probleem van maakt als iemand gewoon met rust gelaten wil worden.

Er is een onderscheid te maken tussen de ongelukkige, luie of profiterende eenzamen, en zij die zich terugtrekken om iets te doen wat je nu eenmaal het beste in je eentje doet, zoals lezen. Het gekke is: anderen lijken vooral moeite te hebben met het laatste. Naar de sociale wrakken kijkt eigenlijk niemand om. Maar kinderen die de hele dag met de neus in de boeken zitten en zichzelf ontwikkelen, zoals ’t Hart, die krijgen het zwaar te verduren. Misschien omdat ‘de omgeving’ niet wil aannemen dat je boeken kunt verkiezen boven echt contact met oninteressante mensen. Men voelt zich gekleineerd door een arrogante snotneus.

Misschien krijgen onsociale boekenwurmen het ook zwaar te verduren omdat men eigenlijk wel weet dat ze goed bezig zijn. Als Maarten ’t Hart niet al van kinds af aan met een boekje in een hoekje was gaan zitten, was hij nooit de schrijver geworden die hij is. Soms is het nodig om voor jezelf te kiezen en anderen buiten te sluiten, wil je wat van je leven maken. Maar die anderen, die zich nooit af- en opsluiten, kunnen daardoor het gevoel krijgen dat zij niets van hun leven maken. (Dat hoeft niet zo te zijn, wees gerust.) In zo’n geval is het makkelijker om als sociale groep die eenkennige zonderling te vertellen dat hij… een eenkennige zonderling is.

Ik ben bij tijd en wijle ook een eenkennige zonderling (vroeger meer dan nu). Soms is het gebod van de sociale omgang een last. Daarom ben ik blij dat Maarten ’t Hart bij Zomergasten liet zien dat eenkennige zonderlingen de leukste gasten kunnen zijn. Met een groot hart en een sterk gevoel voor anderen, die onrecht worden aangedaan (mens of dier). Onsociaal is niet hetzelfde als asociaal.

Morgen: het gebod van humor, en de ernst als deugd.


Geplaatst

in

door

Tags: